Liên đoàn Sức khỏe Tâm thần Thế giới (WFMH) nhân thời điểm thế giới đang đối mặt với những hậu quả sức khỏe tâm thần chưa từng có và tác động của đại dịch COVID-19 lên hàng tỷ người để khởi động chiến dịch Ngày Sức khỏe Tâm thần Thế giới. Chủ đề của Ngày Sức khỏe Tâm thần Thế giới năm nay 10.10.2020 là: “Sức khỏe tâm thần cho mọi người. Đầu tư nhiều hơn - Tiếp cận nhiều hơn”

Khi chúng tôi khởi động Ngày Sức khỏe Tâm thần Thế giới, sẽ được tổ chức trên toàn cầu vào ngày 10 tháng 10 năm 2020, chúng tôi kêu gọi hành động khẩn cấp và đầu tư vào sức khỏe tâm thần - một lời kêu gọi không thể bỏ qua. Tiến sĩ Daniels, Chủ tịch của WFMH nói: “Hiện nay cần đầu tư nhiều hơn bao giờ hết vào sức khỏe tâm thần để đảm bảo rằng tất cả mọi người, ở mọi nơi đều được tiếp cận với dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần. Việc đầu tư ít hơn cho sức khỏe tâm thần đã để lại lỗ hổng điều trị lớn trên toàn cầu. Bà ấy nói thêm rằng: "Sức khỏe tâm thần là một khoản đầu tư chứ không phải khoản chi phí và nên được ưu tiên để ngăn chặn một thảm họa tiếp theo."

Đại dịch trên toàn thế giới đã bùng lên chống lại một bối cảnh sức khỏe tâm thần vốn đã rất thảm khốc, đó là  chứng kiến ​​tình trạng sức khỏe tâm thần đang gia tăng trên toàn cầu. Khoảng 450 triệu người sống chung với các rối loạn tâm thần là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh tật và tàn tật trên toàn thế giới (Báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới của WHO, 2001).

Lỗ hổng điều trị vẫn còn lớn với 50% người rối loạn tâm thần ở các nước thu nhập cao và 85% người ở các nước thu nhập thấp và trung bình không được điều trị (WHO, 2012). Các hệ thống y tế mỏng manh đã không thể giải quyết hoặc đối phó với những lỗ hổng lớn về phương pháp điều trị và nhu cầu chăm sóc sức khỏe tâm thần. Chúng tôi đã quan sát cách các hệ thống y tế mỏng manh ngày càng bị giãn ra và thách thức bởi sự gia tăng nhu cầu can thiệp sức khỏe tâm thần do hậu quả của đại dịch.

Các biện pháp ngăn chặn cứng rắn và quyết liệt được thực hiện để giảm các trường hợp lây truyền và tử vong do COVID-19 đã chứng kiến ​​việc thực thi cách ly và giãn cách về cơ thể  trở thành một thực tế mới làm gián đoạn các tương tác xã hội tự nhiên.

Song song với các tác động về tình cảm và sức khỏe, sự suy thoái kinh tế xã hội quy mô lớn đã được chứng kiến ​​khi thị trường và nền kinh tế mất ổn định. Tác động quá lớn của virus đã làm bộc lộ cùng  phơi bày những bất bình đẳng sâu sắc và mức độ nghèo đói mà nhiều người phải trải qua, gây thêm đau khổ và tổn thương về tinh thần.

Theo khảo sát “Bản đồ sức khỏe tâm thần 2014” của WHO, các chính phủ chi trung bình 3% ngân sách y tế cho sức khỏe tâm thần, từ dưới 1% ở các nước thu nhập thấp đến 5% ở các nước thu nhập cao. Giá trị đầu tư cần thiết trong giai đoạn 2016–2030 để mở rộng quy mô điều trị, chủ yếu là tư vấn tâm lý xã hội và thuốc chống trầm cảm, lên tới 147 tỷ đô la Mỹ (Chisholm, et al, 2016).

Tuy nhiên, lợi nhuận cao hơn nhiều so với chi phí. WHO (2019) tuyên bố rằng cứ 1 đô la Mỹ được đưa vào điều trị nhân rộng cho các rối loạn tâm thần phổ biến, thì sẽ có 4 đô la Mỹ được cải thiện về sức khỏe và năng suất lao động. Jim Yong Kim, Chủ tịch Nhóm Ngân hàng Thế giới cho biết: “Bất chấp hàng trăm triệu người trên khắp thế giới đang sống với chứng rối loạn tâm thần, sức khỏe tâm thần vẫn còn trong bóng tối. Mặc dù nhận thức về sức khỏe tâm thần đã tăng trưởng, nhưng đầu tư cho sức khỏe tâm thần vẫn bị đình trệ trên toàn cầu. Rõ ràng các quốc gia cần phải có sự chuyển động và hành động lớn hơn để tăng cường khả năng tiếp cận sức khỏe tâm thần cho mọi người.

Công chúa HRH Iman Afzan Al-Sultan Abdullah của Malaysia, Người bảo trợ Ngày Sức khỏe Tâm thần Thế giới cho biết: “Trong khi COVID-19 đã làm tăng sự chú ý về sức khỏe tâm thần, việc xác định cách thức cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần nhiều hơn phải luôn là một quá trình liên tục. Chúng tôi luôn có thể làm nhiều hơn nữa để tăng cường đáp ứng và hỗ trợ sức khỏe tâm thần trong cộng đồng của chúng tôi”. Bà nói thêm rằng: “Những khoản đầu tư này không hoàn toàn là trách nhiệm của chính phủ, bác sĩ. Các khoản đầu tư này là trách nhiệm của tất cả. Quan trọng hơn, chúng chỉ ra rằng bản thân chúng ta là một nguồn lực chưa được khai thác trong việc chăm sóc sức khỏe tâm thần ”.

Ngày Sức khỏe Tâm thần Thế giới đơn giản không phải là sự kiện diễn ra trong một ngày, cung cấp cho chúng ta cơ hội và lợi thế để thu hút sự chú ý của các chính phủ, các nhà tài trợ, các nhà hoạch định chính sách và tất cả các bên liên quan nhằm đảm bảo hành động đầu tư nhiều hơn cho sức khỏe tâm thần. Chúng ta hãy cùng nắm tay và thống nhất tiếng nói của mình trong việc chuyển động chương trình nghị sự đầu tư cho sức khỏe tâm thần nhằm tăng cường sự tập trung, khả năng tiếp cận với sức khỏe tâm thần; từ đó biến sức khỏe tâm thần thành hiện thực cho tất cả mọi người, ở mọi nơi.

ThS.BS. Tôn Thất Hưng

(Dịch thuật)

Nguồn: https://wfmh.global